Ekonomia jako nauka stanowi podstawę działalności wielu podmiotów, nie tylko gospodarczych. Firmy, związki zawodowe i rządy zatrudniają tysiące ekonomistów i polegają na nich, aby oszacować konsekwencje polityki i strategii. Zainteresowanie zastosowaniem dokonań ekonomii w ludzkiej działalności wzrasta wykładniczo od dekad. W ostatnich latach szczególne znaczenie uzyskało pytanie, jakie związki z ekonomią i biznesem ma moralność.
Powody, aby interesować się ekonomią i jej powiązaniami z innymi dziedzinami ludzkiej myśli, są ważkie. Ze względu na to, w jak ogromnym stopniu życie gospodarcze kształtuje społeczeństwo, teorie ekonomiczne odgrywają dużą rolę w dociekaniach innych nauk społecznych, takich jak antropologia, socjologia czy psychologia społeczna. Zrozumienie podstaw ekonomii jest konieczne, by zrozumieć meandry ludzkiego zachowania. Każda całościowa refleksja na temat naszej rzeczywistości jest niezwykle wartościowa.
Różne dyscypliny nauk humanistycznych i społecznych mają to do siebie, że się przenikają, nierzadko podważając przy tym swoje podstawowe założenia. Przyjęcie danego poglądu na ekonomię wiąże się także z przyjęciem określonego stanowiska odnośnie natury ludzkiej. Konwencjonalna ekonomia postrzega człowieka jako homo economicus - w pełni racjonalną, dążącą przede wszystkim do własnego zysku jednostkę, która posiada pełną wiedzę o sytuacji, w której dokonuje wyboru. Wybór, choć podejmowany w oparciu o pobudki egoistyczne, przekłada się na dobro społeczności dzięki niewidzialnej ręce rynku, która równoważy jednostkowe egoizmy. Takimi cechami wyróżnia się nie tylko pojedynczy człowiek, ale także gospodarstwo domowe i przedsiębiorstwo.
Te założenia i opracowane na ich podstawie modele służą do przewidywania decyzji konsumentów i producentów, i na ich podstawie - zjawisk rynkowych, przede wszystkim zmian cen. Takie podejście spotyka się w ostatnich latach z coraz większą krytyką. Psychologowie, ekonomiści behawioralni i neuroekonomiści kwestionują podstawowe uogólnienia ekonomii i opowiadają się za innym sposobem prowadzenia ekonomii. Jednym z ciekawych nurtów są te orientacje myślowe, które kładą nacisk na uwzględnianie moralności w ekonomii.
Przedmiotem zarówno moralności, jak i ekonomii jest ludzkie działanie. Dochodzenie ekonomiczne chce poznać przyczyny i konsekwencje ludzkich działań. Moralność ma pokazywać, które ludzkie działania są dobre, a które złe. Bada także motywy, dlaczego ludzie decydują się na podejmowanie niektórych działań, a innych nie. Także to, jaki system wartości przyjmiemy, ma wpływ na cele gospodarcze, jakie formułujemy. Już Max Weber zwrócił uwagę na to, jak duże znaczenie dla kształtowania się kapitalizmu miała etyka wywodząca się z religii protestanckiej. Wybitność tej teorii ukazuje, że także dziś warto uwzględniać kwestię moralności w ekonomii. Postrzegana w ten sposób ekonomia polityczna nie jest nauką przyrodniczą, taką jak chemia czy fizyka, ale raczej działem filozofii moralnej.
Etyka jest ważna, ponieważ zapewnia strukturę i stabilizację społeczeństwa. Pomaga nam zrozumieć, co jest dobre, a co złe, a to pomaga nam wybierać między dobrymi a złymi działaniami. Także świat biznesu wydaje się być nieodłącznie powiązany z etyką. Fakt ten może być problematyczny. Pluralizm (mnogość) twierdzeń etycznych sprawia, że biznes, opracowując strategię opartą na wartościach, musi dokonywać wyboru spośród wielu systemów moralnych. Lepszy będzie utylitaryzm, deontologia Immanuela Kanta, a może coś jeszcze innego? Czy Marks miał rację, a system ekonomiczny służy wyłącznie obronie moralności najbogatszych? Czy obecny porządek społeczny jest sprawiedliwy? Samo powstanie tych pytań pokazuje, że ekonomia i biznes podlegają większej liczbie zależności, niż chcieliby tego ekonomiści głównego nurtu.
Moralny wymiar biznesu ma ogromne znaczenie, gdyż w ostatnich latach obserwujemy presję ze strony konsumentów na to, by firmy prowadziły swoją działalność w sposób odpowiedzialny społecznie. Uwzględnienie kwestii etycznych ma duże znaczenie. Wysokie standardy etyki organizacyjnej mogą przyczynić się do rentowności poprzez obniżenie kosztów transakcji biznesowych, ale także do lepszego wizerunku marki poprzez nawiązanie relacji ze społeczeństwem. To pokazuje, że roli moralności nie wolno lekceważyć.